16 آذری متفاوت گفتگوئی با دکترابراهیم یزدی دبیرکل نهضت آزادی ایران شکاف در جبهه سبز تاکتیک ناموفق حاکمیت نظامی

حوادثی که طی این چند ماه در ایران اتفاق افتاده است، تاثیرات بسیار متفاوتی در کل بدنه‏ی نظام برجای گذاشته است. شخصیت‏های بسیار نافذ و مؤثر در درون سیستم، با این برخوردها نمی‏توانند موافق باشند و اعلام و ابراز مخالفت کرده‏اند. برخی بیشتر، برخی‏ کم‏تر، بعضی‏ها خصوصی‏تر و برخی دیگر علنی‏تر. آخرین نمونه‏ی این اعتراض نیز استعفای آقای جوادی آملی از امامت نماز جمعه در قم است. این نمی‏تواند مؤثر نباشد. خود آقای هاشمی نیز از آمدن به نماز جمعه امتناع می‏کند و شرایطی را ذکر کرده است که تا کنون هیچکدام از آن‏ها تحقق پیدا نکرده است.

بنابراین به نظر می‏رسد، به رغم این که نیروهایی یا عواملی خردگریز در درون سیستم هستند که می‏خواهند به هر قیمتی شده، به اهداف‏شان برسند، در درون این مجموعه عناصر خردورزی نیز وجود دارند که منافع کل نظام را تشخیص می‏دهند و با ادامه‏ی این روش موافق نیستند.

چنانچه این عناصر بخواهند اوضاع را بهبود ببخشند و ترمیم کنند، باید از جایی شروع کنند که برای بیشترین بخش نیروهای حاکم قابل قبول است؛ طبیعی است که باید از آقای هاشمی رفسنجانی شروع کنند.

ممکن است نیروهای افراطی برای جلوگیری از این خط مسالمت‏آمیز، رضایت بدهند که موقعیت آقای هاشمی را به بهای این که او را از بقیه جدا کنند، ترمیم کنند. اما من تصور نمی‏کنم شرایط و وضعیت به گونه‏ای باشد که در همین‏جا بتوانند مطلب را قطع کنند. بنابراین احتمال موفقیت چنین سیاستی را بسیار ضعیف می‏دانم.

آقای هاشمی نیز بر سر دو راهی سرنوشت‏سازی قرار گرفته است. به نظر من، اگر این تمایل یا نگاه آشتی‏جویانه‏ای، اساسی،عمیق و واقعی باشد و آقای هاشمی هم در همان حد اکتفا کند و دوستانش را تنها بگذارد و رها کند، در نهایت آقای هاشمی از این‏جا مانده، از آن‏جا رانده خواهد شد. من تردید دارم که ایشان به این تن دردهد.

- 16 آذر در مقایسه با مراسم روز قدس و ۱۳ آبان چگونه برگزار خواهد شد؟

مراسم ۱۶ آذر تفاوتی اساسی با روز قدس و ۱۳ آبان دارد. روز قدس، یک روز ملی است و سال‏های سال است که در این روز تظاهرات بسیار گسترده‏ای در همه‏ی سطوح برپا می‏شود. در آن‏جا جنبش سبز از این فرصت استفاده کرد. در واقع آن‌ها هم در روز قدس حضور پیدا کردند و مطالبات خود را در آن فضا مطرح کردند. در ۱۳ آبان هم همین‏طور بود. اما ۱۶ آذر روز مخصوص دانشجو است و همان‏طور که خود دانشجویان نیز به درستی اعلام کرده‏اند، تظاهرات در داخل دانشگاه‏های کشور برگزار خواهد شد.

در طول ۵۰ سال گذشته رویه این بوده است که در داخل دانشگاه، به یاد دانشجویان شهید دانشگاه در ۱۶ آذر سال ۱۳۳۲ مراسمی برگزار شود. امسال هم همین است. منتهی با این تفاوت که فضا و جو سیاسی سه چهار ماهه‏ی اخیر موجب شده است که تحرک‏های گسترده‏تری در میان دانشجویان مشاهده شود. اما آیا حاکمیت یا مدیران تحمل تظاهراتی محدود در داخل دانشگاه‏ها را خواهند داشت و آیا با آن برخورد خواهند کرد؟ نمی‏توان قضاوت کرد.

امیدوارم که نیروهای انتظامی اشتباهی که در ۱۳ آبان و روز قدس کردند را در این‏جا انجام ندهند و اجازه بدهند مانند همه‏ سال‏ها، ‏مراسم روز دانشجو در دانشگاه‏ها با آرامش برگزار شود.

- سیاست نهضت آزادی ایران در رابطه با آن‏چه در ایران می‏گذرد چیست؟

ما هم‏چنان معتقدیم که تنها راه عملیِ، مؤثر و مطمئن، اصلاح‏طلبی است و اصلاح‏طلبی هم خود را تعریف کرده است. تغییرات را قانونمند، تدریجی، در درون نظام جست‏‏جو می‏کند، نه بیرون از نظام. هرنوع شعاری که بخواهد از این فراتر برود یا طرح هر نوع مطالباتی فراتر از این، نقض غرض است. نهضت آزادی نیز از این مطالبات قانونی در چهارچوب خط مشی و استراتژی جنبش سبز حمایت می‏کند.

شانزده آذر دانشگاهها تعطیل نیست

سه روز مانده به برگزاری مراسم 16 آذر به عنوان روز دانشجو، وزارت بهداشت و دانشگاه آزاد اعلام کرده اند که کلاس های درس دانشگاه ها در روز 16 آذر تعطیل نیست.

همزمان نیز سپاه تهران اعلام کرده که در روز 16 آذر به دانشجویان، گل هدیه خواهد داد.

محمد علی محققی معاون آموزشی وزارت بهداشت و درمان، به خبر گزاری مهر گفته: "فعالیت های آموزشی و دانشجویی منافاتی با یکدیگر ندارند و مراسم دانشجویی در این روز مشکلی برای آموزش ایجاد نمی کند و کلیه کلاس ها برقرار است."

دانشگاه آزاد اسلامی نیز اعلام کرده که "هیچ یک از واحدهای دانشگاهی، مراکز آموزشی و اساتید حق تعطیلی و یا لغو هیچ کدام از کلاس های درس را ندارند."

این در حالی است که هر ساله مراسم روز دانشجو در دانشگاه ها برگزار می شود و امسال نیز برخی دانشجویان معترض به نتایج انتخابات اعلام کرده اند که در اعتراض به روند انتخابات و وقایع بعد از آن، در مراسم 16 آذر حاضر خواهند شد.

همزمان پلیس تهران با صدور بیانیه ای اعلام کرده "پلیس پایتخت علاوه بر ممانعت از برگزاری و برپایی تجمعات غیرقانونی و غیرمجاز در این روز (روز دانشجو) با هر گونه تجمع خارج از محل های پیش بینی شده نیز به شدت برخورد قانونی می کند".

مخالفان دولت ایران و هواداران جنبش اعتراضی موسوم به "جنبش سبز"، در جریان حوادث پس از انتخابات ریاست جمهوری ایران در خردادماه، از مناسبت ها و مراسم رسمی همچون روز قدس و روز ۱۳ آبان برای بیان اعتراضات خود استفاده کرده اند و به نظر می رسد که در حال برنامه ریزی برای تکرار این کار در روز دانشجو هستند.

سرتیپ علی فضلی فرمانده سپاه سید الشهدا استان تهران به خبرگزاری دولتی ایران - ایرنا، گفته "زمزمه هایی در خصوص اغتشاشات و عواملی که درصدد آشوب در روز دانشجو در دانشگاههای کشور هستند، داریم اما پیش بینی اتفاق خاصی را در این روز نمی کنیم."

به گفته آقای فضلی، سپاه برآورد خاصی از روز 16 آذر ندارد "اما تدابیر لازم را برای این روز در نظر گرفته ایم."

فرمانده سپاه سیدالشهداء تهران می گوید:"تدابیر ما تدابیری فرهنگی است و قصد داریم در این روز به دانشجویان در دانشگاههای سراسر کشور به خصوص استان تهران گل هدیه دهیم."

هشدار به معترضان

مقامات ایران که به رغم درخواست های مکرر، از دادن مجوز تجمع به معترضان سر باز می زنند، از مدت ها پیش نسبت به تحرکات اعتراضی در روز ۱۶ آذر هشدار داده اند.

در تازه ترین این هشدارها، آیت الله احمد جنتی دبیر شورای نگهبان و امام جمعه تهران گفته است:"در 16 آذر باید کاری کرد که شهیدان می خواهند و مبادا کاری کنید که آمریکا راضی شود."

با انتشار تصاویر برخورد مأموران حکومتی با تظاهرکنندگان در روز ۱۳ آبان، پلیس گفت این تصاویر مربوط به آن روز نبوده است

به گفته آقای جنتی، "خاطره 16 آذر را نباید فراموش کرد چون از افتخارات دانشجویان و دانشگاهیان ما است که برای مبارزه با آمریکا به صحنه آمدند و نیروهای آمریکایی آنها را شهید کردند و این خط همیشه باید حفظ شود چرا که مبنای جنبش دانشجویی حرکت ضد دیکتاتوری و ضد آمریکایی است."

امام جمعه تهران هشدار داده که "در این مملکت اگر کسانی خیال می کنند می توانند دشمنی با آمریکا و بغضی که از آمریکا در دلهای پاک مردم مملکت است، را بیرون بکشند، اشتباه می کنند."

در روز شانزده آذر سال 1332، در آستانه دیدار هیات بلند پایه به ریاست ریچاد نیکسون معاون وقت ریاست جمهوری امریکا و در جریان اعتراض جنبش دانشجويی به حضور نظامیان در دانشگاه، نیروهای نظامی به سمت آنها آتش گشودند.

در جریان تیراندازی کماندوهای حاضر در دانشگاه، مهدی شريعت رضوی، احمد قندچی و مصطفی بزرگ نيا کشته شدند و این روز به عنوان روز جنبش دانشجویی ایران ثبت شد.

بعد از انتخابات جنجال برانگیز ریاست جمهوری و وقایع پس از آن، حکومت ایران، با مشکلاتی در برگزاری برخی مناسبت های رسمی نظیر روز قدس و 13 آبان روبه رو شده است و معترضان به نتایج انتخابات از این فرصت ها برای اعلام اعتراض خود استفاده کرده اند.

در طول ماه گذشته ده ها تن از دانشجویان فعال سیاسی بازداشت یا احضار شده اند که گفته می شود این فشارها تا حدودی به منظور کاهش شدت اعتراضات احتمالی در روز دانشجو بوده است.

دانشگاه های مختلف در سراسر ایران پس از آغاز سال تحصیلی در مهرماه، به مناسبت های مختلف شاهد اعتراضات دانشجویان مخالف دولت بوده اند.

حضور گسترده هواداران جنبش اعتراضی ایران در راهپیمایی روز قدس که بازتابی گسترده در رسانه ها پیدا کرد، باعث شد که نهادهای امنیتی و انتظامی ایران در روز ۱۳ آبان بار دیگر به روشی باز گردند که پس از راهپیمایی بزرگ مخالفان در روز ۳۰ خرداد در پیش گرفته بودند، به این ترتیب که می کوشیدند از طریق برخورد فیزیکی، جلوی شکل گیری هسته تجمعات را بگیرند.

به کارگیری این روش در روز ۱۳ آبان باعث شد که معترضان نتوانند مانند روز قدس جمعیتی بزرگ تشکیل دهند، اما انتشار تصاویری از برخوردهای خشن مأموران پلیس با مخالفان در این روز، باعث شد که حکومت ایران مورد انتقاد شدید قرار گیرد.

برخی مقامات پلیس بعدا این انتقادات را رد کردند و گفتند که این تصاویر به روز ۱۳ آبان مربوط نبوده است.

وزارت اطلاعات فعالیت سایت های نهضت آَزادی را ممنوع کرد

نهضت آزادی ایران با صدور بیانیه ای اعلام کرده که به دستور وزارت اطلاعات فعالیت پایگاههای اطلاع رسانی مرتبط با نهضت آزادی ممنوع و متوقف شده است.

نهضت آزادی ایران در بیانیه خود از "برخوردهای خلاف قانون حاکمیت در جهت هر چه محدود کردن جریان آزاد اطلاعات" ابراز تاسف کرده است.

دستور ممنوعیت فعالیت سایت های مرتبط با نهضت آزادی از طریق احضار محمد توسلی رئیس دفتر سیاسی نهضت آزادی به این گروه ابلاغ شده است.

آقای توسلی به بی بی سی فارسی گفت:"وقتی به دفتر وزارت اطلاعات مراجعه کردم مامور وزارتخانه گفت که فرصت بحث و گفتگو نیست و قبلا بحث کردیم و موثر نبوده، فقط شما بگوئید پاسخ شما چیست آیا قبول می کنید که فعالیت سایت ها متوقف شود یا نه؟"

رئیس دفتر سیاسی نهضت آزادی می گوید که به مامور وزارت اطلاعات گفتم که نه من و نه دبیر کل نهضت آزادی چنین اختیاری نداریم اما می توانم نظر شما را ابلاغ کنم."

بعد از آن اعضای نهضت آزادی با هم نشستی برگزار کرده و تصمیم گرفته اند تا فعالیت سایت های نهضت آزادی متوقف شود.

بنابر دستور وزارت اطلاعات، فعالیت های "سایت رسمی نهضت آزادی" و سایت خبری - تحلیلی "میزان نیوز" ممنوع شده ولی نهضت آزادی می گوید که "این حق را برای شکایت و پیگیری قانونی از طریق قوه قضائیه برای خود محفوظ می داریم."

به گفته آقای توسلی، نهضت آزادی به لحاظ حقوقی موضوع را دنبال خواهد کرد چون کار وزارت اطلاعات خلاف قانون اساسی است و این کار باید از طریق قوه قضائیه انجام می شد و نهضت آزادی از طریق قوه قضائیه موضوع فعالیت سایت ها را پیگیری خواهد کرد.

نهضت آزادی ممنوع کردن فعالیت پایگاه های اطلاع رسانی خود را با انتخابات ریاست جمهوری مرتبط دانسته که پس از آن "فشار بر نیروهای اصلاح طلب افزایش یافته است."

بعد از انتخابات جنجال برانگیز ریاست جمهوری تعدادی از اعضای گروه های سیاسی اصلاح طلب مخالف دولت بازداشت شدند و عده ای همچنان در بازداشت به سر می برند.

نهضت آزادی ایران، که انشعابی از جبهه ملی به شمار می رود، در سال 1340 به دست آیت الله محمود طالقانی، مهندس مهدی بازرگان، دکتر یدالله سحابی، مهندس منصور عطایی، حسن نزیه، رحیم عطایی و عباس سمیعی تأسیس شد.

نهضت آزادی ایران جز در نه ماهی که مهدی بازرگان، نخست وزیر دولت موقت بود، همواره در چهل و هفت سال اخیر، گروه اپوزیسیون حکومت قلمداد شده است.

در سی سال اخیر شماری از اعضای آن زندانی شده اند. نهضت آزادی ایران، اکنون از نظر جمهوری اسلامی، گروهی غیرقانونی است.

خانواده ندا آقا سلطان نمایش کشته شدن او را محکوم کرد

پدر و مادر ندا آقاسلطان با انتقاد شديد از اجرای يک نمایش خیابانی در باره کشته شدن دختر خود، عوامل دولتی را تنها مسئولان قتل ندا دانستند.

روز جمعه، 4 دسامبر (13 آذر)، علی آقا سلطان، پدر ندا، در مصاحبه با بخش فارسی بی بی سی محتوای یک نمایش خیابانی در مورد ماجرای قتل ندا را مورد انتقاد قرار داد و اجرای این نمایش را ناشی از تلاش مسئولان برای نسبت دادن قتل ندا آقاسلطان به دیگران دانست.

آقای آقاسلطان گفت که جمهوری اسلامی از ابتدا هم از اقدام برای رسیدگی به ماجرای قتل ندا و یافتن و معرفی عاملان آن طفره رفته است.

آقای آقاسلطان در این مصاحبه تصریح کرد که تنها عوامل مرتبط با دولت قاتل ندا بوده اند و افزود :"هیچ کس قاتل ندا نیست که بخواهد غیر دولتی باشد."

وی گفت که ندا آقاسلطان همه روزه در تظاهرات اعتراضی پس از اعلام نتیجه انتخابات ریاست جمهوری شرکت داشت و به جز یکی دو بار، مادرش نیز او را همراهی می کرد.

از پدر ندا آقا سلطان در مورد ادعای روزنامه ایران در مورد پیشنهاد یک شبکه تلویزیونی آمریکایی برای خرید اطلاعاتی از خانواده ندا سئوال شد.

پيش از اين روزنامه ایران، متعلق به خبرگزاری دولتی ایران - ایرنا - نوشته بود که شبکه سی ان ان به خانواده آقاسلطان پیشنهاد کرده تا در برابر دریافت مطالبی جهت استفاده در ساخت فیلمی درباره دخترشان، مبلغی را به آنان پرداخت کند.

علی آقاسلطان این خبر را به شدت تکذیب کرد و گفت که چنین مساله ای صحت ندارد و در این زمینه تکذیبیه ای تحویل روزنامه ایران شده و انتظار دارد این تکذیبیه پس از تعطیلات چند روز آینده، در این روزنامه چاپ شود.

ندا آقا سلطان به نماد خشونت علیه معترضان دولت ایران تبدیل شده است

آقای آقاسلطان در این گفتگو اظهار داشت که همراه همسرش در تظاهرات 13 آبان در تهران شرکت داشت و در این تظاهرات، هدف حمله ماموران دولتی قرار گرفت و با ضربات باتوم و باتوم برقی مضروب شد.

ماموران دولتی سپس آقای آقاسلطان و همسرش را برای حدود شش ساعت بازداشت کردند اما در مورد علت بازداشت آنان توضیحی ندادند.

علی آقاسلطان در گفت وگوی خود با بی بی سی فارسی افزود که در این مدت، از آنان بازجویی به عمل آمد اما اتهامی مطرح نشد و مسئولان بازداشتگاه از علت بازداشت و عاملان این بازداشت هم اظهار بی اطلاعی کردند.

اعتراض مادر ندا

پیشتر، سایت اینترنتی شبکه جنبش راه سبز (جرس) هم، که اخبار و مطالب مربوط به مخالفان دولت را چاپ می کند، به نقل از مادر ندا آقاسلطان خبر بازداشت او و همسرش در جریان تظاهرات 13 آبان را منتشر کرده بود.

در این گزارش به نقل از مادر ندا آمده که "روز 13 آبان همراه همسرم به قصد شرکت در مراسم این روز به میدان هفت تیر رفتم اما همین که بیسجی ها جهره ما را شناختند، به شدت ما را مورد ضرب و شتم قرار دادند و سپس برای چند ساعت ما را بازداشت کردند."

مادر ندا: دخترم را نشان کرده بودند و در روز حادثه او را کشتند

وی همچنین خبر روزنامه ایران در مورد خبر دریافت پول از شبکه خبری سی ان ان را به شدت تکذیب کرده و گفته است که "من اگر داشتم، خودم پول می دادم که فیلم دخترم را بسازند، چطور ممکن است برای ساختن فیلم دخترم پول خواسته باشم."

در این مصاحبه، مادر ندا آقاسلطان اجرای نمایش خیابانی ماجرای کشته شدن دخترش را مورد انتقاد شدید قرار داده است.

در این نمایش، سازمان های اطلاعاتی خارجی و آرش حجازی، یکی از حاضران در آخرین لحظات حیات ندا، عاملان طراحی و اجرای طرح تیراندازی و قتل این زن جوان معرفی شده بودند.

به گزارش جرس، مادر ندا در مصاحبه با این سایت گفت که همراه دخترش در تظاهرات اعتراضی پس از انتخابات شرکت می کرد و افزود: "روز به شهادت رسیدن فرزندم، به ندا گفتم امروز نیروهای نظامی حکم تیر گرفته اند، بیرو نرو، اما دخترم اعتراض کرد و گفت که اگر من نروم، تو نروی، دیگران هم نروند، پس چه کسی باید این اعتراض را فریاد بزند."

به گفته خانم آقاسلطان در آن روز، ندا به همراه استادش به تظاهرات رفت و کشته شد.

در این گزارش، به نقل از مادر ندا آقاسلطان آمده است: "خودشان دخترم را کشتند، آنها یک بار که مرا تهدید به سکوت می کردند، از زبانشان در رفت که دخترم را نشان کرده بودند."

وی افزود: "آنها به من گفتند که فیلم تو و دخترت را در راهپیمایی های قبلی داریم و این ادعای آنها نشان می دهد که دخترم را نشان کرده بودند و در روز حادثه، او را کشتند و حالا مقابل سفارت انگلیس نمایش راه انداخته اند."

بعد از ظهر چهارشنبه، به دعوت چند تشکل دانشجوبی طرفدار دولت تظاهراتی در برابر سفارت بریتانیا در تهران برگزار شد و شرکت کنندگان در این تظاهرات، ضمن محکوم کردن سیاست دولت بریتانیا نسبت به دولت ایران و متهم ساختن آرش حجازی به دست داشتن در قتل ندا آقا سلطان، نظر خود در مورد نحوه قتل ندا آقاسلطان را به شکل یک نمایش خیابانی به اجرا گذاشتند.

در این نمایش، زنی که ماسک برچهره داشت نقش ندا آقاسلطان را از جمله در صحنه آخرین لحظات زندگی او بازی کرد.