«موضع ترکیه به اندازه چین و روسیه مهم نیست»

اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه، تاکید کرده که با تشدید تحریم‌ها علیه ایران مخالف است. حسین باقرزاده، تحلیلگر سیاسی مقیم لندن، می‌گوید این موضع‌گیری ترکیه به دلیل مراودات بسیار زیاد اقتصادی این کشور با ایران است.

تیرگی روابط ترکیه با اسرائیل و نزدیک شدن کشورهای عربی به این کشور برای حل بحران خاورمیانه، برخی از تحلیلگران را به این گمان انداخته که ممکن است در منطقه خاورمیانه کشورهای ایران، ترکیه و برخی کشورهای عربی موضعی متحد اتخاذ کنند.

تحلیلگر سیاسی مقیم لندن، اما معتقد است که حتی اگر چنین اتفاقی بیفتد، تاثیری بر آرایش سیاسی منطقه نخواهد گذاشت.

به اعتقاد وی، کشورهای عربی حوزه خلیج فارس همچنان در مقابل ایران و در کنار غرب قرار دارند.

ترکیه با تشدید تحریم‏ها علیه ایران برای مقابله با برنامه‏ی هسته‏ای‏اش مخالفت کرده است. آیا به نظر شما، ترکیه هم دارد به کشورهایی مانند چین و روسیه می‏پیوندد؟

باید توجه کنیم که وضع ترکیه با کشورهایی مانند چین و روسیه فرق می‏کند. اولاً ترکیه در شورای امنیت عضو است، ولی حق وتو ندارد. بنابراین رأی ترکیه نمی‏تواند در شورای امنیت تعیین‌کننده باشد.

دوم این که ترکیه به دلیل همسایگی با ایران و مراودات بسیار زیادی که به لحاظ اقتصادی با ایران دارد، طبیعی است که در صورت تحریم بین‏المللی ایران از سوی شورای امنیت، ممکن است متضرر زیان‏های بیشتری بشود.

بنابراین ضمن این که می‏توان موضع ترکیه را در ارتباط با تحریم‏ها علیه ایران درک کرد، باید توجه داشت که اهمیت این موضع ترکیه ممکن است به اندازه‏ی اهمیت موضع چین و یا روسیه نباشد.

اما الان در میان اعضای غیردائمی شورای امنیت، برزیل و ترکیه دو مخالف اصلی تحریم‏ها علیه ایران هستند. آیا این دو کشور به همراه چین و روسیه ممکن است بتوانند روی تصمیم شورای امنیت در برابر ایران تاثیر بگذارند؟

به هرحال اگر چین و روسیه مخالفت کنند، با توجه به این که حق وتو دارند، مخالفت آنان کافی است که این مساله را در شورای امنیت منتفی کند. اما اگر فرضاً چین یا روسیه رأی ممتنع بدهند، آن وقت تصمیم‌گیری به رأی اکثریت اعضای شورای امنیت برمی‏گردد که باید ۱۰ عضو شورای امنیت رأی مثبت بدهند.

مخالفت برزیل و ترکیه، البته برای غرب مساله‏ی مهمی است و غرب سعی خواهد کرد با فشارهای سیاسی‏ای که بر روی این دو کشور وارد می‏کند، آن‏ها را وادار به تغییر موضع کند که حداقل از مخالفت دست بردارند. اما اگر مخالفت هم بکنند، نتیجه‏ی نهایی بستگی به آن دارد که اکثریت اعضای شورای امنیت، یعنی ۱۰ عضو از ۱۵ عضو رأی به تحریم بدهند یا خیر.

در اجلاس اخیر سران اتحادیه‏ی عرب که در لیبی برگزار شد، صحبت‏هایی شنیده شد که قدری تازگی داشت. کشورهای عربی اظهار کردند که تمایل دارند بعد از تیره شدن روابط ترکیه و اسراییل، برای حل بحران خاورمیانه بیشتر به سمت ترکیه بروند. هم‏چنین گفته شد که حتی برخی از کشورهای عربی مایل‏اند نقش بیشتری به ایران داده شود. نزدیک‏تر شدن کشورهای عربی به ایران و ترکیه برای حل بحران خاورمیانه، به نظر شما، می‏تواند روی آرایش سیاسی منطقه تأثیر بگذارد؟

در ارتباط با ترکیه می‏دانیم از زمانی که در ترکیه حزب اسلامی روی کار آمده است، تغییر سیاست خاصی در ارتباط کشورهای اسلامی در این کشور رخ داده است. حزب حاکم ترکیه متکی به رأی اکثریت مسلمان یا اسلام‏گرای این کشور است و طبیعی است که در سیاست‏اش با اسراییل از یک طرف و کشورهای عربی و اسلامی از سوی دیگر، تغییر ایجاد کند و این تغییر در موارد زیادی محسوس بوده است.

متقابلا کشورهای عربی از این مساله استقبال می‏کنند و طبیعی است که هرچه بتوانند به کشورهایی که حاضر باشند از اسراییل فاصله بگیرند، نزدیک‏تر می‏شوند.

در مورد ایران البته مساله فرق می‏کند؛ کشورهای عربی حاشیه‏ی خلیج فارس و نزدیک ایران در مورد فعالیت اتمی ایران بیشتر ابراز نگرانی کرده‏اند و بیشتر با کشورهای غربی در این مورد در حال مراوده هستند. کشورهای عربی‏ای که از منطقه‏ دورتر هستند، چون خطر زیادی از جانب ایران احساس نمی‏کنند، ممکن است موضع دیگری اتخاذ کنند.

در کنفرانس اخیر در لیبی، ظاهراً نفوذ کشورهای شمال آفریقا بیشتر بوده و در مورد ایران موضع ملایم‏تری گرفته‏اند. ولی من فکر نمی‏کنم این مساله در موضع کشورهای عربی حوزه‏ی منطقه‏ی خلیج فارس تغییر زیادی ایجاد کند.

یعنی فکر می‏کنید نزدیک شدن ترکیه به ایران در ارتباط با مساله‏ی اتمی و از سویی نزدیک شدن برخی از کشورهای عربی به ایران در ارتباط با بحران خاورمیانه، نمی‏تواند آن‏چنان تاثیری روی آرایش سیاسی منطقه بگذارد؟

در کل منطقه تغییر زیادی احساس نخواهد شد. فکر می‏کنم مساله‏ی اصلی به شورای امنیت برمی‏گردد و این که آیا تحریم‏های جدید تصویب بشود یا خیر و این که این تحریم‏ها تا چه حدی باشد.

اگر این تحریم‏ها اعمال شود، ممکن است در منطقه هم تاثیر خاصی بگذارد؛ کشورهای عربی منطقه عموماً از این تحریم‏ها استقبال می‏کنند، به شرط آن که این تحریم‏ها باعث ناآرامی و بحران در منطقه نشود. ولی کشورهایی مانند ترکیه که روابط اقتصادی، به خصوص در زمینه‏ی انرژی با ایران دارند، از تحریم ناراضی هستند و سعی می‏کنند تا جایی که بتوانند، مانع از تحریم باشند و اگر تحریم اعمال شود، ممکن است تغییراتی در سیاست‏شان در منطقه رخ بدهد.

رابطه‌های «سبز» در دیدارهای نوروزی

میرحسین موسوی و زهرا رهنورد در دیدار نوروزی با خانواده علیرضا بهشتی

وقتی احزاب سیاسی خود خواسته یا ناخواسته تعطیل هستند و اجازه فعالیت حتی به احزاب و گروه های اصلاح طلب دارای مجوز داده نمی شود، وقتی تعداد بسیار فعالان سیاسی یا بازداشت هستند، یا با قید وثیقه های سنگین روزشمار پایان مرخصی های خود را به کار انداخته اند تا با پایان یافتن مرخصی های موقتی به سلول های خود برگردند، ظاهراً بهترین راه برای انجام فعالیتی نه چندان سیاسی، دید و بازدید های نوروزی است که این روزها به تنها خبر سایت ها و رسانه هایی تبدیل شده که تحولات جنبش سبز را پوشش می دهند. سران اصلاحات، این روزها با دید و بازدید از زندانیان تازه آزاد شده، یا در دیدار با خانواده بازداشت شدگانی که ایام نوروز را در زندان گذرانده اند، هم سنت عید نوروز را به جا می آورند و هم پیام هایی به هواداران خود می رسانند که جنبش سبز، اگرچه آرام، اما هنوز زنده است.

به نظر می رسد دیدارهای نوروزی در توافقی نانوشته، ابزاری کارآمد برای شکل گیری گفت‌وگوهایی شده است که در دیگر عرصه ها و صحنه ها نمی توان انجام داد.

تقی رحمانی، فعال سیاسی در پیام نوروزی خود پیش از تحویل سال ۸۹ از پتانسیل دیدارهای نوروزی برای پیگیری مطالبات جنبش سبز سخن گفت: «اقشار متوسط در دید و بازدیدهای عید، نقاط فراز و فرود این حرکت مدنی خودشان را خوب تحلیل کنند و برای اقشار دیگر جامعه هم خودشان را توضیح دهند که سال ۸۹ سال پردستاوردی باشد.»

آزاده کیان، استاد جامعه شناسی دانشگاه پاریس هم درباره استفاده از دیدارهای نوروزی به عنوان راهی برای تشکیل شبکه های اجتماعی کوچک به رادیو فردا می گوید: «یکی از خصوصیات جنبش سبز، استفاده از شبکه های اجتماعی موجود، استفاده از سنن موجود و استفاده از تکنولوژی موجود در جهت پخش و توزیع پیام های جنبش و وصل کردن افراد مختلف این جنبش به همدیگر است. این یکی از خصوصیات این جنبش است که سنت و مدرنیته را تلاش می کند به هم وصل کند و در نتیجه از شبکه هایی که در هر کدام از این دو بعد جامعه ایران وجود دارند، استفاده کند در جهت گسترش جنبش. در اعیاد مذهبی هم ما شاهد این بودیم که همین دید و بازدیدها انجام گرفت و پیام هایی ارسال شد و در واقع از این سنن، چه مذهبی و چه ملی، برای وصل کردن بیشتر افراد به همدیگر استفاده شد. فراموش نکنیم که در کشوری مثل ایران که سنن هنوز بسیار قوی هستند از یک سو و از سوی دیگر به خاطر وجود سرکوب و سانسور شدیدی که بر مطبوعات و رسانه های گروهی حاکم است، بالطبع سران جنبش و افراد حاضر در جنبش می بایستی که چاره اندیشی کنند و در جهت پیدا کردن شبکه هایی باشند که بتوانند اهداف سیاسی و اجتماعی خودشان را هم پیش ببرند.»

این استاد جامعه شناسی دانشگاه پاریس این را تجربه ای می داند که دیگر جنبش های سیاسی مدنی در کشورهای اروپای شرقی نیز تجربه کردند. او می گوید: «من اولین باری که این را به طور مشهود در ایران دیدم، زمان انتخابات اول آقای خاتمی بود. رادیو تلویزیون که به صورت رسمی و سنتی در دست محافظه کاران بود و هست. اما وقتی که شما مشاهده می کردید که عده زیادی از رای دهندگان یعنی تمام کسانی که ما با آنها آشنا می شدم در ایران و مصاحبه می کردم، می گفتند که ما می خواهیم برویم و به آقای خاتمی رای بدهیم، بالطبع این سئوال در ذهن شما مطرح می شود که اینها چگونه، بدون اینکه همدیگر را دیده باشند و بدون رسانه این پیام را به اینها داده باشد، در چه ظرفی اینها با همدیگر گفت‌وگو کرده اند و به نتیجه رسیده اند که بروند به یک کاندیدای واحد رای دهند. این ظرف در واقع همین ظرف شبکه های اجتماعی و خانوادگی و محلی و همسایگی بوده و اصولاً نقش آنچه که می توانیم به آن بگوییم کارورزان سیاسی، اینها هستند که نقش راهبری اصلی را ایفا می کنند و از طریق همین دیدوبازدیدها هست که پیام ها و گفتمان های مختلفی برده می شود در سطح افراد موجود در یک خانواده یا در یک همسایگی یا در یک محل و اینها کم کم به هم پیوند می خورد و می تواند به یک جنبش وسیع تر یا خواسته های وسیع تر بیانجامد. این یک نوع از امتداد همان سنت هایی است که ما در جامعه مان داریم و نیز آنچه که در سطح مدرنش به صورت فیس بوک یا توئیتر داریم.»

میرحسین موسوی، چند ماه پس از برگزاری انتخابات و تشدید فشارها بر فعالان سیاسی و مدنی و رسانه های منتقد در بیانیه یازدهم خود به هواداران جنبش سبز و ایرانیان در سراسر جهان توصیه کرده بود «در اولین قدم هسته های اجتماعی را در میان خود تقویت کنند.» او توصیه کرده بود «هواداران جنبش سبز خانه هایشان را رو در روی یک دیگر بسازند و به تعبیر قرآن، خانه های خود را قبله قرار دهند»، یعنی به «هسته های اجتماعی که واحدهای بنیادین جامعه هستند، بپردازند و اهمیت آنها را بشناسند.» توصیه ای که به نظر می رسد نوروز و سنت های نوروزی بهانه برای شکل دهی آنها شده است.

کنفرانس سران عرب فشار اعراب برای تغییر سیاست های مشکوک ج. اسلامی

بزرگترین دیدار سران عرب از روز گذشته در کشور لیبی آغاز شد. در این دیدار و کنفرانس، دبیرکل سازمان ملل و دبیرکل اتحادیه عرب "عمرو موسی" نیز حضور دارند. با آنکه مسئله خانه سازی اسرائیل در مناطق اشغالی موضوع اصلی مورد بحث اعلام شده، اما مهم ترین اخبار این کنفرانس در اطراف مسئله ایران، فعالیت های اتمی جمهوری اسلامی، تحریم ایران و خطر حمله به ایران و آغاز جنگی تازه در منطقه دور می زند.

در نخستین روز این اجلاس، عمرو موسی پیشنهاد کرد که رهبران عرب مستقیما با ایران وارد گفتگو شوند، اما خبرگزاری ها اطلاع ندادند که او برای مذاکره پیرامون چه مسائلی چنین پیشنهادی را طرح کرده است. از آنجا که قرار نیست اعراب به ایران حمله کنند و باز، از آنجا که خطر یک ماجراجوئی جدید در لبنان وجود دارد، حدس زده می شود که این پیشنهاد دبیرکل اتحادیه عرب معطوف به همین خطرات و شاید قانع ساختن رهبران جمهوری اسلامی به اتخاذ سیاستی دیگر در منطقه باشد. سیاستی که به ظاهر ضد اسرائیلی است و حالت تهاجمی دارد، اما در عمل به سود اسرائیل تمام شده است. چنان که در سالهای اخیر، اسرائیل چنین با جسارت توام با وقاحت از هر نوع مذاکره ای طفره نمی رفت و با شهرک سازی در مناطق اشغالی، در پی تثبیت مالکیت در این مناطق نبود. این سیاست و وقاحت ممکن نشد، مگر با استفاده از سیاست های 5 سال اخیر جمهوری اسلامی. سیاستی که به ظاهر حمله به اسرائیل و نابودی آن را تبلیغ می کند، اعراب را از ایران می ترساند و آنها را در برابر تجاوزهای اسرائیل وادار به سکوت می کند، زیرا اسرائیل و عوامل رسانه ای آن بی وقفه چنین تبلیغ می کنند که یگانه قدرتی که می تواند در مقابل جمهوری اسلامی بایستد اسرائیل است. سران کشورهای عربی در لیبی، در پی یافتن راه حلی برای این معضل اند و پیشنهاد دبیرکل اتحادیه عرب برای مذاکره مستقیم با ایران، نمی تواند خارج از این چارچوب باشد.

لاوروف: مسکو تنها از «تحریم‌های هوشمند» علیه ایران حمایت می‌کند

سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه در تازه‌ترین اظهار نظر خود درباره برنامه اتمی ایران اعلام کرد: مسکو مخالف هر گونه اقدام نظامی علیه تهران است و تنها از «تحریم‌های هوشمند» علیه این کشور حمایت می‌کند.

آقای لاوروف در گفت‌وگو با یک شبکه تلویزیونی روسیه گفت: «امروزه این سناریو که روسیه از اقدام نظامی علیه ایران حمایت کند از دستور کار خارج است.»

وی افزود: علاوه بر این، اکنون که شرکای غربی ما می‌گویند زمان آغاز گفت‌وگوها برای تحریم (علیه ایران) است، ما معتقدیم این گزینه وجود دارد ولی در زمان خودش.
وزیر امور خارجه روسیه در عین حال تأکید کرد که تلاش‌ها برای مذاکره با ایران باید در جریان باشد و این فرصت را بدهیم که از این طریق نتایجی به دست آید.

آقای لاوروف افزود: با این حال اگر موضوع تحریم‌ها بار دیگر در شورای امنیت سازمان ملل مطرح شود، ما تنها آماده مذاکره در باره «تحریم‌های هوشمند» هستیم.

کشورهای غربی و بویژه آمریکا، فرانسه و بریتانیا در ماه‌های اخیر فشار خود را بر روسیه و چین برای همراهی با قطعنامه چهارم شورای امنیت سازمان ملل در زمینه تشدید تحریم ایران افزایش داده‌اند.

این کشورها تهران را متهم می‌کنند که مقررات بین‌المللی در زمینه شفاف‌سازی فعالیت‌های هسته‌ای خود را نادیده گرفته و با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای راستی‌آزمایی این برنامه همکاری نمی‌کند.

تلاش برای شناسایی شرکت کنندگان مراسم همسرآیت الله منتظری از سوی ماموران امنیتی

مراسم تدفین همسر آیت الله منتظری امروز صبح توسط نیروهای امنیتی تبدیل به محلی برای شناسایی افراد شرکت کننده و برخوردهای احتمالی در آینده تبدیل شد.به گزارش هرانا،نیروهای امنیتی از اوایل صبح امروز در نزدیک منزل آیت الله منتظری حضور داشتند و با در دست داشتن دوربین از افراد شرکت کننده در این مراسم فیلمبرداری می کردند.

به گفته یک شاهد عینی،جمعیت زیادی از مردم از اوایل صبح در مقابل در منزل ایشان جمع شده بودند که نیروهای امنیتی شرکت کنندگان در مراسم تدفین همسر آیت الله منتظری را تهدید به دستگیری می کردند.

گفتنی است،پس از مراسم تدفین آیت الله منتظری در ایام سوگواری محرم نیز تعدادی از افراد شرکت کننده در این مراسم شناسایی و بازداشت شدند که پیکر دو تن از افراد بازداشت شده به خانواده هایشان تحویل داده شده است.